Σκέψεις της εποχής

     Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες θυμάμαι τον εαυτό μου, πολλά χρόνια πριν, εννοείται. Και μου προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι σχεδόν δεν παίρνω είδηση πότε ξεκινούν και πότε τελειώνουν οι πανελλαδικές.

     Πόση διαφορά από τότε που το θέμα με αφορούσε άμεσα! Τότε, κατά την περίοδο των εξετάσεων, τα μέσα ενημέρωσης δεν είχαν άλλο θέμα να ασχοληθούν. Ήταν το κέντρο των ειδήσεων, το κέντρο των συζητήσεων, το κέντρο της ζωής μας όλης! Και όλοι μιλούσαν για τα θέματα, και αν ήταν πιο δύσκολα από πέρυσι, και αν μπήκαν θέματα διφορούμενα, και αν ήταν δύσκολο το θέμα της έκθεσης, και αν θα έπεφταν οι βάσεις, και πότε θα έβγαιναν τα αποτελέσματα...

     Θαρρείς ότι το θέμα των εξετάσεων ήταν οικογενειακό θέμα. Επειδή δεν έδιναν εξετάσεις μόνο οι υποψήφιοι, έδιναν και οι οικογένειές τους, και κυρίως οι μανάδες που προσπαθούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά τους, αλλά πολλές φορές είχαν περισσότερο άγχος οι ίδιες. Και μαζεύονταν οι γονείς έξω από τα εξεταστικά κέντρα και η εικόνα στους δρόμους ήταν ενός πανεθνικού συλλαλητηρίου...

     Ή μάλλον, έτσι μου φαινόταν εμένα. Ότι ο κόσμος δεν είχε καμία άλλη σκασίλα από το να μάθει αν ήταν δύσκολα τα θέματα και πώς τα πήγα στις εξετάσεις. Επειδή από αυτές κρινόταν το μέλλον μου. Ναι, σιγά!

     Είναι ενδιαφέρον το πόσα πράγματα σου φαίνονται σημαντικά σε βαθμό ζωής ή θανάτου, όταν είσαι μικρός, και το πόσο ασήμαντα είναι στην πράξη, κάτι που το καταλαβαίνεις μεγαλώνοντας. Βέβαια, σε αυτό φταίει και το σύστημα που έχουμε φτιάξει, που είναι γεμάτο από μονόδρομους. Βρε σεις, ο μόνος μονόδρομος στη ζωή είναι να τη ζήσεις! Όλα τα άλλα αποτελούν πολλαπλές επιλογές.

     Θυμάμαι πώς ένιωσα όταν βγήκαν τα αποτελέσματα, την πρώτη φορά που έδωσα. Δεν είχα πάει φροντιστήριο και είχα διαβάσει μόνη μου και, παρ'όλο που δεν είχα πέσει κάτω από τη βάση, είχα γράψει πολύ χαμηλά (με εξαίρεση την έκθεση). Θυμάμαι ότι σκέφτηκα "με κάτι τέτοια κάποιοι αυτοκτονούν", και ένιωθα πραγματικά ότι και εγώ θα μπορούσα να αυτοκτονήσω αν ήμουν περισσότερο θαρραλέα, αφού δεν είχα καταφέρει να γράψω, έστω ικανοποιητικά. Τόσα χρόνια που ήμουν πολύ καλή μαθήτρια είχαν πάει χαμένα. 

     Και όμως ξαναέδωσα την επόμενη χρονιά και τα πήγα καλύτερα, και οι βάσεις ανέβηκαν, αλλά εγώ μπήκα σε μία σχολή. Και αργότερα, όταν έφτασα στο πτυχίο πάλι συνάντησα ένα σωρό προβλήματα με την πτυχιακή μου (μέχρι που δολοφονήθηκε ο καθηγητής μου και έχασα ένα εξάμηνο μέχρι να με αναλάβει κάποιος άλλος) και έφτασα να νομίζω ότι δεν θα τελείωνα ποτέ την σχολή για να πάρω το πτυχίο μου, να ψάξω για δουλειά, να μπω σε μια σειρά. Κι όμως, τελείωσα πάνω στην ώρα για να δω την προκήρυξη που έγινε η αιτία να έχω σήμερα δουλειά. Αν είχα τελειώσει την σχολή ένα χρόνο νωρίτερα, πιθανώς δεν θα ήμουν εδώ που είμαι σήμερα.

     Και τώρα θυμάμαι όλα αυτά τα άγχη και σκέφτομαι ότι αν ήξερα εκ των προτέρων την κατάληξη, θα χαλάρωνα και θα απολάμβανα τις στιγμές που ζούσα. Πόσο άγχος και πόση στενοχώρια, χωρίς ουσιαστικό λόγο! Γι'αυτό τώρα προσπαθώ να είμαι πιο χαλαρή και να σκέφτομαι ότι όλα γίνονται για κάποιον σκοπό, και αυτό δεν σημαίνει ότι μοιρολατρώ, απλώς από το κάθε τι που συμβαίνει στη ζωή μας πρέπει να αντλούμε κάποιο μάθημα, αλλιώς δεν έχει νόημα.

     Και θα πρέπει, φυσικά, να απολαμβάνουμε τη ζωή μας όσο μπορούμε, αφού δεν έχουμε εγγύηση για το πόσο θα κρατήσει.

     Δεν έχω δικά μου παιδιά και ούτε πρόκειται να κάνω. Όμως, αν είχα, τέτοιες μέρες, αυτά τα πράγματα θα τους έλεγα. Ότι όταν βάζουν έναν στόχο πρέπει να εργάζονται σκληρά για να τον πετύχουν, αλλά παράλληλα να έχουν στο μυαλό τους ότι και οι αποτυχίες είναι μέρος της ζωής (και πολλές φορές ο κανόνας) και ότι πρέπει πάντα να αφήνουν χώρο στη ζωή τους και για αυτές. Και πως όταν συναντήσουν κάποια αποτυχία, να μην απογοητεύονται, αλλά να παίρνουν δύναμη και κουράγιο και να συνεχίζουν τον αγώνα τους. Και, φυσικά, να μην πιστέψουν ούτε για μια στιγμή ότι η ζωή τους κρίνεται ουσιαστικά από τις πανελλαδικές, ή ότι οι πανελλαδικές είναι οι μόνες εξετάσεις που θα κληθούν να δώσουν, επειδή οι εξετάσεις είναι στην πραγματικότητα μέρος της καθημερινότητας του ανθρώπου, παρ'όλο που μπορούν να πάρουν πολλές μορφές.

     Και, φυσικά, θα τους έλεγα, ότι ο άνθρωπος έχει την αξία που του δίνει ο χαρακτήρας και το ήθος του. Και αυτό δεν μαθαίνεται σε κανένα Πανεπιστήμιο. Και ότι μια επιτυχία τους στο Πανεπιστήμιο δεν θα με έκανε ποτέ να τα αγαπήσω περισσότερο. Επειδή η αγάπη της μάνας είναι μια αγάπη άνευ όρων.

     Και ύστερα θα τους έδινα μια ζεστή αγκαλιά και ένα φιλί και θα τους ευχόμουν "Καλή επιτυχία". Και την αγωνία μου θα την κράταγα για τον εαυτό μου. Επειδή, ψέματα δεν θα πω, θα είχα αγωνία. Όπως και να το κάνουμε, δεν θα έπαυα να είμαι μια ελληνίδα μάνα.